ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ "ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ" ΤΟΝ ΕΛΥΤΗ

Η ΜΑΡΙΝΑ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΝ

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Προσανατολισμοί (1940) με την οποία ο ποιητής έρχεται να εξυμνήσει τις χαρές της ζωής, το θαλασσινό τοπίο, το λαμπερό ήλιο, τον έρωτα της εφηβικής ηλικίας, τον έρωτα των αγοριών για τα κορίτσια όπως η Μαρίνα που κουβαλούν στα χέρια τους την αθωότητα. Το ποίημα είναι υπερρεαλιστικό άρα το κριτήριο για την καλλιτεχνική του αξία εντοπίζεται στο παιχνίδι των χρωμάτων, στους συνδυασμούς και την αρμονία που αυτά αναδίδουν.

Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία, όπως ένας είναι ο ουρανός. Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό. Εγώ τον έχω δει από καταμεσίς της θάλασσας.

Οδυσσέας Ελύτης

Μαρίνα ( mare: θάλασσα) = η κοπέλα της θάλασσας , η θαλασσινή

Η θάλασσα αναφέρεται πολλές φορές στην ποίηση του Ελύτη. Εδώ συμβολίζει την ανησυχία των νιάτων.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Ο ποιητής παρουσιάζει έναν διάλογο, όπου ο ίδιος συμβουλεύει μια νεαρή, ζωηρή κοπέλα, η οποία τρέχει στους βράχους δίπλα στη θάλασσα, ανακαλύπτοντας την ζωή, το κέφι, την ζωντάνια, την δράση και την αγάπη.

Χαρακτηρισμός κοπέλας: αυθόρμητη, ζωντανή, κεφάτη, έχει επαναστατικές τάσεις, τάσεις εξερεύνησης και δημιουργικότητας, είναι περίεργη για την  ζωή και τον έρωτα.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1^η ενότητα: (στίχος 1^ος)  η τρικυμία της θάλασσας αποδίδεται στα χείλη της Μαρίνας. Έτσι εκφράζεται η συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας κι ένας ερωτηματικός τόνος, ο οποίος διακόπτει το ποίημα κατά τακτά διαστήματα.

(στίχος 2^ος) η λέξη ‘‘σκληρή’’ αποδίδει μία ιδιότητα της πέτρας στη ρέμβη, που είναι μια ιδιότητα της ηρωίδας4ρέμβη : το να αφήνει κανείς την σκέψη ή την φαντασία του να περιπλανιέται σε ονειρικό τόπο και απροσδιόριστο χρόνο.

(στίχος 3^ος) Άνεμοι 4συμβολίζουν την ένταση και το πάθος των νιάτων 4για τον άνεμο χρησιμοποιεί το επίθετο ‘‘αετοφόρος’’: αυτός που φέρνει τον άνεμο.

(στίχος 7^ος – 10^ος) σε αυτούς τους στίχους ο ποιητής κάνει αναδρομή στον χρόνο, τον τόπο και την εποχή, αναφέροντας τις συντροφιές  της ηρωίδας.

2^η ενότητα: (στίχος 11^ος) αρχίζει με την ερωτηματική φράση“Μα πού γύριζες;”, που έχει ήδη διατυπωθεί μια φορά στην αρχή του ποιήματος και θα επαναληφθεί και πιο κάτω. Η ερώτηση αυτή αποδίδει το ενδιαφέρον και την αγωνία του ποιητή για τη Μαρίνα.

(στίχος 12^ος) ο στίχος είναι ίδιος ακριβώς με τον 2^ο με μόνη διαφορά τη χρήση του επιρρήματος‘‘ολονυχτίς’’ αντί του ‘‘ολημερίς’’. Η εναλλαγή των επιρρημάτων αποδίδει τη διαρκή περιπλάνηση της Μαρίνας.

(στίχος 13^ος – 14^ος – 15^ος – 16^ος) ο ποιητής συμβουλεύει την Μαρίνα να βλέπει την φωτεινή πλευρά των πραγμάτων και να τα χαίρεται αμέριμνη ή να τριγυρνά σαν ένα είδος ποιητικής ηρωίδας.

3^η ενότητα: (στίχος17^ος – 20^ος ) επανάληψη 2 μοτίβων 4’’μα πού γύριζες;’’ και ‘‘έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη’’. Επίσης, υπάρχουν πολλά χρώματα : ‘’φόρεμα κόκκινο σαν το αίμα,  μες στο χρυσάφι του καλοκαιριού και τ’ άρωμα  των υακίνθων.’’

4^η ενότητα: (στίχος 21^ος – 26^ος)  ο ποιητής μιλάει παραινετικά:υπάρχει ένα θαλασσινό τοπίο, που δείχνει την  συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας εκείνες τις ημέρες (η ‘’λέξη βυθών’’ έχει 2 σημασίες : ο βυθός της θάλασσας και ο βυθός του ανθρώπου, δηλαδή ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου, όπου σε αυτόν τον βυθό κολυμπάει ο αστερίας της, δηλαδή η ψυχή της.

5^η ενότητα: (στίχος 28^ος) : ο χρόνος σκάβει, σκαλίζει τα πρόσωπα και την ζωή  ανθρώπων σαν γλύπτης. Επίσης, ο ποιητής συμβουλεύει την Μαρίνα να μην περιμένει ότι αυτό το καλοκαίρι θα είναι όπως όλα τα άλλα και ότι και αυτή θα είναι για πάντα, όπως είναι τώρα (στίχος  32^ος), να μην περιμένει ότι οι στιγμές θα ξαναγυρίσουν πίσω (στίχοι 33^ος – 34^ος) , (στίχος 30^ος ) : τονίζει πως « σφίγγει τον έρωτα», δηλαδή ότι έχει τον έρωτα και στο στίχο 31 προσθέτει το επίθετο πικρή. Τέλος, έχει υπόψη του πως η νεότητα περνάει.

6^η ενότητα: (στίχοι 37^ος – 39^ος) Ως τώρα ήσουν ένα αίνιγμα, αινιγματική, δηλαδή μυστηριώδης4 αυτός που επίτηδες γίνεται δυσνόητος και ασαφής, εκείνος που δημιουργεί ερωτηματικά. Τώρα θα αποχαιρετήσεις το αίνιγμά σου και θα μείνεις στυλωμένη στους βράχους δίχως παρελθόν και μέλλον  (δηλαδή θα μείνει στάσιμη στα γεγονότα, θα πάψει να ανακαλύπτει την ζωή και τον έρωτα) 4οι βράχοι συμβολίζουν την παύση της νεότητας και την είσοδο στην ενηλικίωση.

Ερωτήσεις

1.  Ποιο τοπίο αναδύεται μέσα από τους στίχους του ποιήματος; Ποιες λέξεις ή φράσεις το προβάλλουν ιδιαίτερα; Σε ποιους στίχους διακρίνεται εντονότερα το στοιχείο του φωτός που χαρακτηρίζει την ποίηση του Ελύτη;

Το τοπίο που χρησιμοποιεί πολλές φορές ο Ελύτης είναι το αιγαιοπελαγίτικο. Το πέλαγος, ο ηλιόλουστος ήλιος , οι κάμποι και ο γιαλός είναι στοιχεία που κυριαρχούν στα ποιήματα του Ελύτη. Φράσεις που προβάλλουν το τοπίο : στίχος 134τις φετινές μέρες, τις ανηφοριές, στίχος 154τους γιαλούς, τους κόλπους με τα βότσαλα, στίχος 24και στο βράχο κάποιου αιγαιοπελαγίτικου νησιού. Το στοιχείο του φωτός φαίνεται στους παρακάτω στίχους : στίχος 154να τριγυρνάς στους κίτρινους κάμπους, στίχος 194βαθιά στο χρυσάφι του καλοκαιριού, στίχος 134σου’ λεγα να  μετράς μες στο γδυτό νερό τις φωτεινές του μέρες, στίχος 294και ο ήλιος στέκεται από πάνω του θηρίο ελπίδας.

2.    Η τρίτη ενότητα (στ. 17-20) του ποιήματος είναι γεμάτη χρώματα. Αναζητήστε τα χρώματα που δηλώνονται και υποδηλώνονται στους στίχους αυτούς και δώστε το συμβολισμό κάθε χρώματος. Ποιος ο ρόλος του χρώματος στην ποίηση του Ελύτη; Με κέντρο το χρωματικό πίνακα της τρίτης ενότητας, πώς απλώνονται τα χρώματα στις υπόλοιπες ενότητες;

Στο στίχο 18 αναφέρει το κόκκινο χρώμα, όπως το κόκκινο χρώμα του φορέματος της Μαρίνας, χρώμα το οποίο δηλώνει το πάθος του έρωτα και της επαναστατικότητας, που χαρακτηρίζει τα νιάτα. Στον στίχο 19 δίνει στο καλοκαίρι το χρώμα του χρυσαφιού, συμβολίζοντας τον καλοκαιρινό ήλιο της Ελλάδας και τέλος αναφέρει το χρώμα των υακίνθων, που είναι το γαλάζιο, το οποίο δηλώνει την χαρά, την γαλήνη, την ηρεμία και την ελπίδα.

3.    Βασικά χαρακτηριστικά της ποίησης του Ελύτη είναι η εφηβική αισιοδοξία και η βαθιά αίσθηση της ζωής. Μπορείτε να τα εντοπίσετε στο συγκεκριμένο ποίημα;

 Η εφηβική ταραχή της Μαρίνας αποδίδεται με την φράση « τρικυμία στα χείλη» και κυρίως με τις λέξεις χίμαιρα, αφρός και με την  γενικότερη κινητικότητα της ηρωίδας, που φαίνεται σαν να πετάει από τόπο σε τόπο.

4.    Πώς περιγράφεται η Μαρίνα στην αρχή και πώς στο τέλος του ποιήματος; Πώς αποδίδεται στο ποίημα η εφηβική ταραχή της κοπέλας;

Η Μαρίνα περιγράφεται ως μια όμορφη, νεαρή κοπέλα , που συνδυάζει την εφηβική αθωότητα και το πάθος της νεότητας. Επίσης, μοιάζει σαν ένα αέρινο, παιχνιδιάρικο πνεύμα, γεμάτο ζωντάνια και ενέργεια. Η Μαρίνα δεν ανήκει πια στο χρόνο (στ.37), δεν έχει χθες και αύριο. Αυτή η εικόνα αποδίδεται με το πέτρωμα της Μαρίνας στην ακροθαλασσιά. Η ηρωίδα δεν έχει πια χτες, αφού δεν μπορεί να γυρίσει στο παρελθόν της αθωότητας της εφηβείας, αλλά δεν έχει ούτε αύριο, αφού τώρα η αναζήτηση τελείωσε. Τώρα, γνωρίζει τις αλήθειες της ζωής, άρα οι μέρες από εδώ και πέρα θα είναι όλες ίδιες. Δεν έχει πλέον να περιμένει τίποτα να αλλάξει. Συνοψίζοντας, η πολύ αγαπητή μας Μαρίνα παρουσιάζεται σαν ένα αέρινο πλάσμα και πετάει από δω κι από κει αναζητώντας την ευτυχία και αδιαφορώντας για την ανησυχία και τις προειδοποιήσεις του ποιητή, ο οποίος γνωρίζει ότι το τίμημα της ευτυχίας που χαρίζει ο έρωτας είναι η απώλεια της αθωότητας. Έτσι, η φράση ‘’μα πού γύριζες;’’ Και η τρελή περιπλάνηση της Μαρίνας δημιουργούν μιαν αντίθεση με την στατική, μαρμαρωμένη εικόνα που έχει αυτή στην τελευταία ενότητα, όταν έχοντας βρει αυτό που αναζητούσε, ‘’χάνει πια το αίνιγμά της.’’

5.    Ποια συναισθήματα νιώθει ο ποιητής για τη Μαρίνα; Η τελευταία ενότητα του ποιήματος έχει έναν τόνο παραινετικό και προειδοποιητικό μαζί. Τι επιδιώκει να διδάξει τη Μαρίνα ο ποιητής και σχετικά με τι την προειδοποιεί;

Από τη μια μεριά, ο ποιητής νιώθει υπερπροστατευτικός με τη Μαρίνα και εκφράζει πολλά πατρικά συναισθήματα απέναντί της. Από την άλλη, ο ποιητής βλέπει μέσα στη Μαρίνα την αθωότητα, την ορμητικότητα και τη βιασύνη στις επιλογές της και μπορούμε να πούμε ότι ο ποιητής ελκύεται από την προσωπικότητα της. Ο ποιητής τη συμβουλεύει να μη βιάζεται να μάθει γρήγορα όλα τα μυστικά της ζωής και την προειδοποιεί ότι μόλις χάσει την παιδική της αθωότητα θα βρεθεί μπροστά στους κινδύνους και τη φθορά της ενήλικης ζωής.

B2

ΜπογκντάνΝτάνιελ

Κυριάκου Αδαμαντία

Μαρούση Φωτεινή

Μπατζάβαλης Ιάσονας

ΜούργελαΕμμανουέλα

Κουλίνκα Αναστασία

Β3     

Τσαντούλη Ειρήνη

Χριστοδούλου Γιάννος

Χότζα Ανέστης

ΡαυτοπούλουΜαρίσια

ΧασάναϊΦλούτουρα

Τσερώνης Σπύρος

Τρελή Ροδιά

Το ποίημα είναι γεμάτο από αισθήματα αισιοδοξίας και εικόνες της ελληνικής φύσης που μέσα στη φαντασία του ποιητή συμπλέκονται με την εικόνα της τρελής ροδιάς. Στη μεταμορφωτική της δύναμη αποδίδει ο ποιητής ό,τι βλέπει γύρω του και ό,τι αισθάνεται. Αλλά και η ροδιά μεταμορφώνεται με τη δύναμη της φαντασίας του ποιητή.

«Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις»

Οδυσσέας  Ελύτης

Πλαγιότιτλοι:

1)             Τα ρόδινα χρώματα της αυγής και η χαρούμενη πρωινή διάθεση.

2)            Η αθώα αγάπη και ο ερωτισμός σε αντίθεση με την αντιμετώπιση της δύσκολης  ζωής.

3)            Η ελπίδα και η αισιοδοξία που προβάλλονται μέσα από τους χιλιάδες ιριδισμούς.

4)            Η τρελή ροδιά επενεργεί στην θάλασσα και στα καράβια που φεύγουν για μακρινές ακρογιαλιές.

5)            Η τρελή ροδιά που διαλύει τα μαύρα σκοτάδια της ζωής μεταμορφώνοντάς τα σε χαρά.

Ερωτήσεις

1.  Ποιές εικόνες της ελληνικής φύσης βρίσκονται μέσα στο ποίημα; Ποιό τοπίο προβάλλεται ιδιαίτερα;

Στο ποίημα αναφέρονται οι θολωτές καμάρες, οι κάτασπρες αυλές, ο άνεμος και το φως του ήλιου. Ακόμα, οι νεογέννητες φυλλωσιές και τα χρώματα που προβάλλονται φανερώνουν τα στοιχεία της ελληνικής φύσης. Επίσης δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε τους κάμπους και τις ακρογιαλιές, όπως και τη θάλασσα με τα καράβια της και τα κύματά της. Φυσικά σε όλο το κείμενο, η τρελή ροδιά είναι η ιδιαίτερη και ξεχωριστή εικόνα που φαίνεται μοναδική.

2.  Ποιές εικόνες του ποιήματος μετέφεραν έντονα ένα συναίσθημα αισιοδοξίας; Πώς μεταμορφώνει η ροδιά τον κάθε τόπο που επισκέπτεται;

 Στο ποίημα αυτό ο Ελύτης μας δίνει το αίσθημα της αισιοδοξίας και της ελπίδας. <<...που σπαρταραει με φυλλωσιές νεογέννητες...>>. Εδώ μας δίνει την Ελλάδα της αναγέννησης, της επιβίωσης << που μάχεται την συννεφιά του κόσμου >>, << που ξεφωνίζει την καινούρια ελπίδα που ανατέλλει>>.

3.   «Το ποίημα εκφράζει μια αίσθηση ζωής, υγεία και νεανικό σφρίγος, που εξωτερικεύονται με συνεχή παράθεση απροσδόκητων εικόνων»:  Επαληθεύεται αυτή η διαπίστωση σε αυτό το ποίημα;

Το ποίημα εκφράζει μια αίσθηση ζωής, υγεία και νεανικό σφρίγος...Αυτό αποδίδεται μέσα από τις εικόνες που περιγράφει ο ποιητής. Τα χρώματα, η φύση και η ευφροσύνη δηλώνουν την χαρά και την υγεία που υπάρχουν. Ο ερωτισμός και τα δείγματα νιότης εμφανίζουν αισθήματα ζωής.

4.  Το ποίημα έχει ένα μότο (=υπότιτλο / σχόλιο) «Πρωινό ερωτηματικό κέφι με μιαν ανάσα» : ανταποκρίνεται το ποίημα σε αυτό το μότο;

Στο μότο του ποιήματος : ‘’Πρωινό ερωτηματικό κέφι με μιαν ανάσα’’, ο ποιητής θέλει να μας δείξει την ατμόσφαιρα του ποιήματος. Όσα αναφέρονται στο ποίημα τα βρίσκουμε την στιγμή του πρωινού. Τότε που ξεκινάει η μέρα, μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα χαράς και ευτυχίας, που δηλώνεται με την λέξη κέφι. Το κέφι διατρέχει γρήγορα και βιαστικά στο ποίημα σε τόσο χρόνο, όσο κρατάει μια ανάσα.

Η λέξη ‘’ερωτηματικό’’ προδιαγράφει τον ποιητικό τρόπο που θα ακολουθήσει. Άξονας όλων των στροφών του ποιήματος είναι ένα λυρικό ερώτημα που επανέρχεται σαν μουσικό μοτίβο και δένει μεταξύ τους τις εικόνες: υπάρχουν σε όλο το κείμενο έξι ερωτηματικά (από ένα στο τέλος κάθε ενότητας) και στο καθένα αντιστοιχεί η ερωτηματική πρόταση : ‘’πέστε μου, είναι η τρελή ροδιά..;’’  και η επανάληψή της (μόνο στην τελευταία ενότητα η πρόταση δεν επαναλαμβάνεται). Συνολικά λοιπόν την βασική ερωτηματική πρόταση τη βρίσκουμε έντεκα φορές και σχεδόν κάθε φορά σε διαφορετική θέση μέσα στο στίχο και στο ημιστίχιο.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι ο ερωτηματικός τόνος δεν δηλώνει άγνοια, ούτε απορία, αλλά την έκπληξη του ποιητή για το θαύμα που του αποκαλύπτουν οι εικόνες οι οποίες ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια του και ισοδυναμεί με κατάφαση.

5.  Τι είναι τελικά η ροδιά για τον ποιητή;

Η τρελή ροδιά για τον ποιητή είναι ένα ρεύμα που δίνει ζωή και επιδρά δυναμικά μεταμορφώνοντας με την παρουσία της τα πάντα είναι το ποιητικό σύμβολο της χαράς, της ζωντάνιας, της αισιοδοξίας, της ελπίδας, είναι δηλαδή αυτή που δίνει φτερά στα όνειρά μας.

Β3

Τσεμεντζή Παναγιώτα

Τριανταφυλλίδη Κατερίνα

Τζιτζίκος Κώστας

Ψαρράκος Γιώργος

Σπυροπούλου Παναγιώτα

B2

Μπουλντά Μαρία

Μάλλιου Ελένη

Μπουτσιούκου Αλεξάνδρα

Κόλλιας Χρήστος

Κοΐνης Γιώργος

Ο ύπνος των γενναίων 

Το ποίημα ανήκει στην συλλογή "`Εξι και μια τύψεις" για τον ουρανό που γράφτηκε στην δεκαετία του 1950, παράλληλα με την μεγάλη ελληνοκεντρική σύνθεση του "`Αξιον Εστί". Και τα δύο έργα ανήκουν, από πολλές απόψεις, στο ίδιο πνευματικό κλίμα και απηχούν τις δραματικές εμπειρίες του ποιητή από τον πόλεμο του 1940, τη γερμανική εισβολή και κατοχή, την αντίσταση και τον εμφύλιο πόλεμο. Αλλά ενώ στο "`Αξιον Εστί", κεντρικός άξονας είναι τα πάθη της ελληνικής φυλής, στις "`Εξι και μία τύψεις", ο Ελύτης γίνεται οικουμενικότερος, βλέπει τον κόσμο στο σύνολο του και οραματίζεται μια πλάση "όπου το δάκρυ να μην έχει νόημα κανένα".

Δυστυχώς και η Γη με δικά μας έξοδα γυρίζει

Οδυσσέας  Ελύτης

Τίτλος: Η λέξη ύπνος χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον καθαγιασμό της ψυχής των ηρώων. Έχει επιρροές από τη χριστιανική παράδοση όπου ο θάνατος των ιερών προσώπων εκφράζεται ως ύπνος καθώς θα επανέλθουν κατά τη Δευτέρα Παρουσία. Έτσι και οι αγωνιστές θα επιστρέψουν για να ολοκληρώσουν το έργο τους.

Κεντρική ιδέα: γενναίοι πολεμιστές που σκοτώθηκαν για τα ιδανικά τους έγιναν αθάνατοι και συνέβαλαν στο να ξεφύγει ο κόσμος από την άγνοια, το σκοτάδι και την ντροπή.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1^η Ενότητα: στίχοι 1-7:    Εικόνες φρίκης, πεδίο μάχης, θάνατος ηρώων.

2^η Ενότητα: στίχοι 8-16:  Εικόνες αισιοδοξίας, νέος κόσμος.

3^η Ενότητα: στίχοι 17-19: Αναφορά στην αρετή.

1^η Ενότητα: Περιλαμβάνει σκηνές από το θάνατο και τη ταφή των ηρώων, αναφορά στον πίνακα του Πικάσο Γκουέρνικα. Στον πρώτο στίχο περιγράφεται η κατάσταση των ηρώων μετά το θάνατο και την ταφή τους. Οι στίχοι που αφορούν την Γκουέρνικα εικονίζουν διαμελισμένα σώματα και παρουσιάζουν τον βίαιο θάνατο.

2^η Ενότητα: Περιλαμβάνει εικόνες αισιοδοξίας, παρουσίαση του νέου αθώου κόσμου. Στους στίχους αυτούς γίνεται αναφορά στα στοιχεία της φύσης και συγκεκριμένα στον ήλιο ο οποίος φανερώνει το φως ως αποτέλεσμα αγώνων και θυσιών.

3^η Ενότητα: Αναφορά στην Αρετή.

Γνωρίσματα Ελύτη που εντοπίζονται στο ποίημα:

·      Φως και αισιοδοξία ( στίχοι 9, 11, 12 )

·      Ηρωικά πρότυπα ( μιλά για τους ήρωες που σκοτώθηκαν στον πόλεμο )

·      Επιρροές από χριστιανική θρησκεία ( λιβάνι, ύπνος )

·      Αναφορά σε θαλασσινά τοπία ( στίχος 13 )

Ερωτήσεις

1.   Σχολιάστε τον τίτλο του ποιήματος. Σε τι παραπέμπει η λέξη ‘‘ύπνος’’ και γιατί τη χρησιμοποιεί ο ποιητής;

Ο ποιητής χρησιμοποιεί τον τίτλο του ποιήματος τη λέξη  ‘’ύπνος’’, για να δείξει πως οι πολεμιστές δεν πέθαναν και είναι αθάνατοι στην ψυχή μας αλλά κοιμήθηκαν, για να ξεκουραστούν από τις άσχημες μέρες του πολέμου.

2.   Ποιες εικόνες αποδίδουν τη φρίκη του πολέμου;

Στους πρώτους 2 στίχους αποδίδεται η φρίκη του πολέμου με τα λόγια :  ‘’έχουν την όψη καμένη από το πέρασμά τους στα σκοτεινά μεγάλα μέρη. Μας δείχνει τα αποτελέσματα του πολέμου και τη μαυρίλα και το πένθος που επικρατεί στον κόσμο. Στον 3^ο στίχο μας λέει ότι η πιο μικρή ανεμώνη του θα ’φτανε να πικράνει τον αέρα του Άδη, που είναι το χειρότερο μέρος που θα μπορούσε να βρεθεί ένας άνθρωπος. Τέλος, στον 5^ο στίχο, η εικόνα του ξεκοιλιασμένου αλόγου, που παραπέμπει στην Guernica του Πικάσο, μας δείχνει τη βαρβαρότητα του πολέμου.

3.   Ποια συναισθήματα κυριαρχούν στη ψυχή των γενναίων κατά τη στιγμή της θυσίας τους; Ποια είναι η αμοιβή τους για τη θυσία τους;

         Οι γενναίοι κατά τη θυσία τους έχουν απαλλαγεί από φόβο, αγωνία και τύψεις, πλέον στη ψυχή τους κυριαρχεί η γαλήνη. Η αυτοθυσία τους οδήγησε σε έναν ειρηνικό, αθώο κόσμο, φωτεινό στον οποίο αυτοί ανήκουν.

4.   Ποιες εικόνες αποδίδουν τη δημιουργία ενός νέου, καλύτερου κόσμου; Πως γεννιέται ο νέος κόσμος μέσα από τη φρίκη του πολέμου και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;

Στο στίχο 9 το ποίημα μας μιλάει για έναν νέο ήλιο που θα ξαναγίνει. Στο στίχο 11 μας περιγράφει τις κοιλάδες, τα όρη, τα δέντρα και τους ποταμούς που μας μεταφέρουν σε μια ατμόσφαιρα γαλήνης και ηρεμίας που θα υπάρξει στον κόσμο. Ακόμα, στο στίχο 13 φαίνεται η ειρήνη, η ομορφιά και η γαλήνη που θα υπάρχει στον κόσμο. Στο στίχο 14 μας δείχνει ότι όλα κινούνται ομαλά, ότι οι άνθρωποι μπορούν να γεράσουνε ευτυχισμένοι και να ασπρίσουν τα γένια τους χωρίς να σκοτώνονται από μικρή ηλικία.

Οι νεκροί αφήνοντας το αίμα τους στον πόλεμο προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα νέο κόσμο καλύτερο εξαφανίζοντας το σκοτάδι που κυριαρχούσε στις καρδιές όλων μέχρι τότε. Οι θυσίες τους είναι ο λίθος για ένα μέλλον που θα φέρει τη χαρά και την αισιοδοξία αφήνοντας στο παρελθόν τα ίχνη του θανάτου. Το συναίσθημα του μίσους και της βίας αντικαθίσταται με την αγάπη. Απαλλάσσονται από κάθε είδους φονική διάθεση. Προσπαθούν να θεραπεύσουν τις πληγές τους από τα πάθη του παρελθόντος.

5.   Πώς εικονίζει ο ποιητής την Αρετή και ποιο ρόλο της αποδίδει;

Την αρετή την παρουσιάζει με κοριτσίστικη μορφή, με λιγνό και αγορίστικο σώμα, που αγωνίζεται να φέρει στη γη την κάθαρση από τις αμαρτίες των ανθρώπων που οφείλονται στην άγνοια και τα πάθη.

B2:  

Νικολάου Σπυριδούλα

Νικόλλι Τζουλιάννα

Μελέτσης Βαγγέλης

Μπράκα Αλέξανδρος

Καρβουντζής Παναγιώτης

Β3:    

Σαλαμού Ευδοκία

Χατζηαναστασίου Μαρία

Σιάχου Αγγελική

Σαρανταυγάς Κωνσταντίνος

Σκούπας Κωνσταντίνος

Σούκουλης Γιάννης

ΣΤΑ ΧΤΗΜΑΤΑ ΒΑΔΙΣΑΜΕ ΟΛΗ ΜΕΡΑ…

Το ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή «Ήλιος ο Πρώτος» που, αν και κυκλοφόρησε στη διάρκεια της κατοχής, διακατέχεται από αισιοδοξία. Το ποίημα είναι γραμμένο στο α΄ πληθυντικό πρόσωπο, που σημαίνει ότι έχουμε μετατόπιση από το ατομικό στο συλλογικό. Η σύνθεση του ποιήματος δεν στερείται από λογική αλληλουχία και το τελικό του μήνυμα μπορεί να ανακαλυφθεί αν επισημανθούν ορισμένες μεταφορικές εκφράσεις.

Βαρύς ο κόσμος να τον ζήσεις, όμως για λίγη περηφάνια το άξιζε.

Ο. Ελύτης

Διαβάζοντας αυτό το ποίημα η πρώτη εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό είναι μια παρέα φίλων που περπατούν στα χτήματα σε μια εκδρομή. Αυτή η εικόνα συμβολίζει την πορεία των Ελλήνων ανά τους αιώνες. Τα χτήματα συμβολίζουν τα ελληνικά εδάφη. Ο πληθυντικός αριθμός που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας συμβολίζει την συλλογικότητα (την ενότητα) των Ελλήνων. Η εκδρομή διαρκεί μια μέρα και ο συγγραφέας την χωρίζει σε τρεις ενότητες:To πρωί, το μεσημέρι ,το βράδυ. Αισιόδοξο μήνυμα, εύθυμη διάθεση και διασκέδαση και έντονο το στοιχείο της αγάπης για την πατρίδα χωρίς όμως εθνικιστικές υπερβολές.

Ερωτήσεις:

1.  Αν παρακολουθήσετε την εξέλιξη της αφήγησης στο άξονα του χρόνου θα μπορέσετε να χωρίσετε το ποίημα σε ενότητες. Ποιο είναι το μεταφορικό νόημα της ημερήσιας εκδρομής που αφηγείται ο ποιητής;

Το ποίημα μπορεί να χωριστεί σε τρεις ενότητες με βάση τα στάδια μιας ημέρας. Έτσι, η πρώτη ενότητα περιγράφει το πρωί, η δεύτερη το απόγευμα και η τρίτη βράδυ. Η ημερήσια εκδρομή έχει μεταφορικό νόημα. Η  έννοια της εκδρομής, δηλαδή συμβολίζει την πορεία του ελληνικού γένους μέσα στους αιώνες.

2.  Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η πιο «σουρρεαλιστική» εικόνα του ποιήματος; Μπορείτε να ερμηνεύσετε το νόημά της;

Kaτά τη γνώμη μας, η  πιο σουρεαλιστική εικόνα του ποιήματος είναι η εικόνα του φρέσκου νερού να ξεπηδάει από τους αιώνες. Αυτή η εικόνα κρύβει μια μεγάλη αντίθεση με τις λέξεις “φρέσκο” και “από τους αιώνες”. Ο συμβολισμός αυτής της εικόνας είναι ο εξής. Το νερό από τους αιώνες συμβολίζει το ένδοξο ελληνικό παρελθόν  και με τον προσδιορισμό ‘’φρέσκο’’ δείχνει πως μένει αναλλοίωτο παρά την πάροδο του χρόνου και αναζωογονεί διαρκώς τους Έλληνες στην πορεία και στους διαρκείς αγώνες τους μέσα στην Ιστορία.

3.  Ποιοι στίχοι μεταδίδουν αισθήματα αισιοδοξίας;

Στους στίχους 1-3 το αισιόδοξο συναίσθημα πηγάζει από την εικόνα της χαράς και την αισιοδοξίας των ανθρώπων που έχουν πάει μια εκδρομής στη φύση (‘’Παίξαμε, τραγουδήσαμε, ήπιαμε νερό’’).

Στους στίχους 5-7 το χαρούμενο συναίσθημα βγαίνε από την έκφραση της ψυχοσύνθεσης και της αλληλεγγύης των ανθρώπων (‘’κοιταχτήκαμε βαθιά βαθιά μέσα στα μάτια’’)

Στους στίχους 9-10 κυριαρχεί η σουρρεαλιστική εικόνα της πεταλούδας (“Μια πεταλούδα πέταξε από τα στήθια μας, ήτανε πιο  λευκή απ’ το μικρό, λευκό κλαδί στην άκρη των ονείρων μας”) και το λευκό χρώμα που μεταδίδει την αισιοδοξία και μια νέα ελπίδα που “Ξέραμε πως δεν ήταν να σβηστεί ποτέ”.

Στους στίχους 17-21 διακρίνουμε την έκφραση της δύναμης των ανθρώπων απέναντι στις κακουχίες της ζωής και από εκεί, επίσης, προκύπτει αισιόδοξο συναίσθημα.

4.  Γιατί ο ποιητής μιλάει σε α΄ πληθυντικό πρόσωπο; Ποιοι είναι αυτοί οι εκδρομείς εκ μέρους των οποίων μιλάει;

Ο ποιητής χρησιμοποιεί α’ πληθυντικό πρόσωπο, για να τονίσει το συλλογικό πνεύμα των Ελλήνων, το ‘’εμείς’’, αναφερόμενος στους Έλληνες πολεμιστές στην Αλβανία και στην Αντίσταση. Αυτοί οι πολεμιστές και γενικότερα όλοι οι Έλληνες παρουσιάζονται από τον ποιητή σαν εκδρομείς, λόγω της ιστορικής πορείας της Ελλάδας.

5.  Ποια χαρακτηριστικά έχει η ομάδα των ανθρώπων που εκπροσωπεί ο ποιητής; Τι σημαίνει ο τελευταίος στίχος του ποιήματος;

·      Εύθυμη διάθεση-διασκέδαση-θετικό κλίμα

·      Ειλικρίνεια-αλληλοσεβασμός-κατανόηση

·      Αισιοδοξία-αγωνιστικότητα

·      Φιλειρηνικότητα

·      Συνειδητοποίηση της αξίας της ζωής

Ο τελευταίος στίχος του ποιήματος τονίζει την κοινή προέλευση των Ελλήνων και δίνει έμφαση στα θετικά τους στοιχεία σαν γένος. Βέβαια, δεν κρύβεται κάποιο εθνικιστικό μήνυμα ούτε υπαινιγμό, καθώς δεν εμπεριέχεται σύγκριση με άλλα έθνη.

B3:    Σαρμάς Ελισσαίος

Σάνι Άντζελα

Σάνι Κλέα

Παπαδόπουλος Γιάννης

Σούλλα Κριστίνα

Β2 :   Καραμπή Κωνσταντίνα

Κελλάρη Κατερίνα

Καψοπούλου Δήμητρα

Κολλιόπουλος Γιάννης

Ντέμα Ένη