Η τελική απόφαση του νέου, όσον
αφορά το επαγγελματικό του μέλλον, είναι το αποτέλεσμα της συνδυασμένης
επίδρασης πολλών παραγόντων. Τα κριτήρια που κάθε φορά διαδραματίζουν
καθοριστικό ρόλο στην τελική επιλογή διαφοροποιούνται από άτομο σε άτομο
ανάλογα με την ιδιαίτερη ηθικοπνευματική συγκρότησή του, τους στόχους του και
τις φιλοδοξίες του. Ποια είναι, όμως, τα πραγματικά κριτήρια που καθορίζουν την
επιλογή επαγγέλματος;
Πρώτα από όλα, η εργασιακή
προοπτική παίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή επαγγέλματος, καθώς η ζήτηση στην
αγορά εργασίας όλο και μειώνεται. Επίσης, καθοριστικές θεωρούνται και οι
οικονομικές προοπτικές του επαγγέλματος, λόγω του σημαντικού ρόλου που παίζει
το χρήμα σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής. Δεν θα μπορούσαμε να
παραλείψουμε και το κοινωνικό κύρος που προσδίδει η εργασιακή απασχόληση, αφού
τοποθετεί το άτομο στην κοινωνική πυραμίδα και προσδιορίζει το βαθμό αποδοχής
και αναγνώρισής του στην κοινωνία. Επιπροσθέτως, η αγάπη για το αντικείμενο της
εργασίας ενισχύει το ενδιαφέρον του ατόμου για το επάγγελμα που έχει επιλέξει,
του παρέχει ικανοποίηση και ψυχική ευφορία. Το άτομο ικανοποιείται ψυχικά,
γεμίζει αυτοπεποίθηση παρευρισκόμενο οικειοθελώς σε ένα χώρο που καθορίζει τη
ζωή του, με συνέπεια να γίνεται πιο αποδοτικό στα καθήκοντα που
αναλαμβάνει.Άλλος ένας παράγοντας είναι οι κλίσεις και το ταλέντο, γιατί
καθορίζουν την καταξίωση του καθενός στον εργασιακό του χώρο και οριοθετούν την
ανταπόκρισή του στις απαιτήσεις της δουλειάς. Τέλος, σίγουρα η οικογενειακή
παράδοση επηρεάζει σε ένα βαθμό την επιλογή. Το άτομο δέχεται επιδράσεις από τα
οικογενειακά πρότυπα και έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει τις προϋπάρχουσες
γνώσεις και εμπειρίες της οικογένειας.
Σκόπιμη, όμως, είναι η σωστή
ιεράρχηση αυτών των κριτηρίων κατά την τελική απόφαση. Με δεδομένη, λοιπόν, την
ανεργία και την εργασιακή «ανασφάλεια», οι επιλογές περιορίζονται. Το άτομο
πρέπει να ιεραρχήσει τις απαιτήσεις του, ώστε να καταλήξει στην επιλογή που
ικανοποιεί σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό τα κριτήρια που θεωρεί πιο σημαντικά.
Το να λαμβάνει, όμως, κάποιος υπ’ όψιν μόνο τα στενά οικονομικά κριτήρια δεν
συμβάλλει στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του και δεν είναι ασφαλές, αφού η
αγορά εργασίας συνεχώς μεταβάλλεται. Επίσης, το κοινωνικό κύρος και η
οικογενειακή παράδοση είναι κριτήρια που δεν θα πρέπει να παίζουν πρωτεύοντα
ρόλο, εφόσον παραβλέπουν τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις του ατόμου.
Εξάλλου, καθοριστικό ρόλο σε όλη
αυτή τη διαδικασία παίζει η επίσημη εκπαίδευση, καθώς θα έπρεπε να περιλαμβάνει
στα μαθήματα και το σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό (ΣΕΠ). Μέσα από αυτό
το μάθημα, τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν σε βάθος τις
απαιτήσεις της κάθε εργασίας, τα προσόντα που είναι απαραίτητα καθώς και τα
οφέλη που προκύπτουν από αυτήν. Επίσης, οι νέοι θα μπορέσουν να
συνειδητοποιήσουν ποιο είδος εργασίας ταιριάζει περισσότερο στην προσωπικότητά
τους, στις ικανότητές τους, στις φιλοδοξίες τους και στις αντοχές τους.
Συνοψίζοντας, το πιο ωφέλιμο για
το κάθε άτομο ξεχωριστά αλλά και για την κοινωνία θα ήταν ο καθένας να επιλέγει
ένα επάγγελμα με βάση τις προσδοκίες του και στις προσωπικές του προτιμήσεις,
χωρίς να επηρεάζεται από τα κριτήρια που παρουσιάζει η κοινωνία ως σημαντικά.
Μαρούση Φένια, Β2
