Η
ανεργία είναι ένα φαινόμενο που έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Για την
κατάσταση αυτή ευθύνονται πολλοί παράγοντες, κυριότερος από τους οποίους είναι
η μηχανοποίηση της εργασίας. Παλαιότερα, όλα τα στάδια της παραγωγικής
διαδικασίας εκτελούνταν από πλήθος εργαζομένων που ο καθένας είχε ειδικευθεί σε
ένα συγκεκριμένο τομέα. Πλέον, για την παραγωγή από του πιο απλού μέχρι του πιο
σύνθετου προϊόντος κυρίαρχο ρόλο παίζουν τα μηχανήματα με τη μικρή συμβολή ενός
ελαχίστου αριθμού εργατών κυρίως για το χειρισμό των μηχανών. Ας μην ξεχνάμε,
ωστόσο, και τη μεγαλομανία που μας χαρακτηρίζει σα λαό. Έτσι, ενώ μέχρι πριν
κάποια χρόνια η οικονομία της χώρας στηριζόταν στον πρωτογενή τομέα παραγωγής
και οι περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνταν με τη γεωργία, μόλις άρχισαν να
εμφανίζονται οι πρώτες μεγάλες βιομηχανίες, η ύπαιθρος μαράζωσε. Όλοι έτρεξαν
στις πόλεις αναζητώντας εργασία σε κάποια βιομηχανία. Το αποτέλεσμα ήταν,
βέβαια, να μην υπάρχουν αρκετές θέσεις και πολλοί άνθρωποι να ζουν στην
εξαθλίωση.
Το
σχολείο, επίσης, φέρει ευθύνες για την αύξηση που παρατηρείται στην ανεργία,
καθώς η απουσία σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού είναι γεγονός. Οι νέοι
παρασύρονται από στερεότυπα και προκαταλήψεις της κοινωνίας και έχουν ως στόχο
επαγγέλματα με κοινωνική καταξίωση και υψηλές αμοιβές. Όταν, όμως, έρχονται
αντιμέτωποι με την αγορά εργασίας, εκεί συναντούν δυσκολίες, γιατί τα πράγματα
δεν είναι έτσι όπως τα φαντάστηκαν. Αν, λοιπόν, το σχολείο ασχολούνταν πιο
συστηματικά με τον ΣΕΠ, τότε τα φαινόμενα αυτά θα ήταν σαφώς λιγότερα.
Τέλος,
και η οικονομική κρίση αυξάνει και εντείνει τον εφιάλτη της ανεργίας. Η χώρα
είναι αδύναμη και ευάλωτη στα πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού, ακριβώςεπειδή
δεν διαθέτει ισχυρή βιομηχανία και οικονομία. Αποτέλεσμα είναι να κλείνουν
ακόμα περισσότερες επιχειρήσεις και η χώρα να βυθίζεται στην κρίση.
Και αν αυτά τα αίτια
φαίνονται τρομερά, οι συνέπειες είναι ακόμα πιο τρομακτικές κυρίως για τους
ανέργους. Όταν ένας άνθρωπος χάνει τη δουλειά του, βυθίζεται στη θλίψη και την
απογοήτευση, χάνει την όρεξή του για δημιουργία, πόσο μάλλον για διεύρυνση του
πνεύματός του. Δεν έχει πλέον ηθικοπνευματικές αντιστάσεις, με αποτέλεσμα να
μαζοποιείται και να φανατίζεται από επιτήδειους, κυρίως πολιτικούς, οι οποίοι
με την υπόσχεση για εύρεση εργασίας τον μετατρέπουν σε φερέφωνο των ιδεών του
κόμματός τους. Μια κοινωνία, λοιπόν, με τόσους ανέργους είναι κάθε άλλο παρά
δημοκρατική, καθώς κανείς δεν μπορεί να κάνει λόγο για ισότητα και ισοτιμία,
ενώ παράλληλα κινδυνεύει άμεσα από έξαρση του φανατισμού, του ρατσισμού, του
εθνικισμού και κάθε λογής πολιτικές ακρότητες.
Επιπλέον,
η εγκληματικότητα και η βία είναι άλλα δύο φαινόμενα που τελευταία έχουν
ενταθεί επικίνδυνα. Έχετε σκεφτεί ότι πίσω από αυτά κρύβεται για άλλη μια φορά
η ανεργία; Ο άνεργος μαζί με την εργασία του χάνει και τον εαυτό του, την
προσωπικότητά του, τις κοινωνικές του σχέσεις. Θεωρώντας υπεύθυνη την κοινωνία
για την απώλεια αυτή στρέφεται εναντίον της. Μια άλλη εκδοχή είναι, όμως, πιο
ρεαλιστική. Ο άνεργος χωρίς τη δουλειά του δεν έχει πλέον το απαραίτητο
εισόδημα, για να επιβιώσει. Έτσι, βγαίνει στην επιφάνεια ο σκληρός εαυτός του
ατόμου, ο οποίος δε διστάζει να πατήσει επί πτωμάτων, για να εξασφαλίσει τα
προς το ζην. Καταργούνται οι ηθικοί φραγμοί και η κοινωνία έρχεται αντιμέτωπη
με επεισόδια βίας και φανατισμού.
Ωστόσο,
υπάρχουν λύσεις που θα βελτιώσουν την κατάσταση, αλλά μακροπρόθεσμα. Το πιο
σημαντικό είναι να αλλάξει το σχολείο. Ριζικά. Να ξεφύγει από τη στείρα
αποστήθιση και τον εγκυκλοπαιδισμό. Το σχολείο πρέπει να σχηματίσει
ολοκληρωμένες προσωπικότητες, πλήρως ενημερωμένες και καλά προετοιμασμένες για
την είσοδό τους στην τεχνοκρατική αγορά εργασίας. Οι νέοι πρέπει να έχουν
ενημερωθεί για όλα τα επαγγέλματα, τις απαιτήσεις, τα προσόντα και τα
χαρακτηριστικά τους. Αυτό θα γίνει πραγματικότητα μέσω της αναβάθμισης του
μαθήματος του ΣΕΠ και της ενίσχυσής του με ψυχολόγους και κοινωνιολόγους.
Χρήσιμη θα ήταν η επαφή με επαγγελματίες κάθε τομέα, η διοργάνωση ημερίδων παρουσίασης
και σύγκρισης επαγγελμάτων αλλά και οι ομαδικές εργασίες αναζήτησης πληροφοριών
για επαγγέλματα.
Όσον
αφορά στις επιχειρήσεις, και αυτές με τη σειρά τους θα μπορούσαν να δώσουν λύση
στο πρόβλημα, εάν απαλλαγούν από το μισονεϊσμό και παρέχουν κίνητρα στους νέους
να εργαστούν. Ακόμη, απαραίτητη κρίνεται η μείωση του ορίου συνταξιοδότησης,
ώστε να προσλαμβάνονται περισσότερα νέα άτομα στις κενές θέσεις εργασίας, ενώ η
ανάγκη ευελιξίας της αγοράς εργασίας είναι επιτακτική, για να δοθούν
περισσότερες ευκαιρίες στους νέους να εργαστούν.
Σε
κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση του εφιαλτικού φάσματος της ανεργίας πρέπει να
αποτελέσει προτεραιότητα της πολιτείας αλλά και του επιχειρηματικού κόσμου,
γιατί οι συνέπειές της είναι τραγικές τόσο για την
επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ατόμων, όσο και για την οικονομική και
πολιτική ανάπτυξη της κοινωνίας.
Σαλαμού Ευδοκία
